Ömrünüzün herhangi bir döneminde, dört bir yana su gibi akıp giden yaşamın tam orta yerinde, insanlardan uzak bir köşeye kendinizi hapsedip etraflıca hayat muhasebesi yaptığınız hiç oldu mu?

Yakınınızda, hemen etrafınızda, uzakta, ufuklarda, hayallerinizde uzanıp da ulaşabildikleriniz ne kadar?

Arzulayıp da ulaşamadıklarınız, ömrünüzü tüketen, hep dışında olduklarınız, hep kenardan seyredip hayıflandıklarınız, yaşamınızı renksiz, sıradan bir tükenmişliğe mahkûm edenler, sizin dışınızda akıp giden ve sizi de sürükleyip götürenler ne kadar?

Bize sunulan; resim çerçevesi gibi sınırları çizilmiş, bir sihirbaz marifetiyle yalana dolana batırılıp gizlenmiş, pembe hayallerle süslenmiş, ama mutluluğunu ve erdemini bir türlü yakalayamadığımız sahte hayatlar bir yanda.

Daha iyisini, daha anlamlısını elde etmek için aklımızı şaşırmadan, her söylenene, her kurgulanana bir çırpıda inanmadan, araştıran ve sorgulayan aklımızla ufukta, uzaklarda gördüğümüz, ancak alın teri, göz nuru dökerek, mücadelesini vererek elde edebileceğimiz gerçek hayatlar diğer yanda.

Nasıl bir hayatı yaşamalı?

“Godot”yu mu beklemeli çaresizlikleri aşmak için, oturup hiçbir şey yapmadan, durmaksızın güneşe doğru mu akmalı?

Kutsal kitaplarda ise Mehdi ( ya da Mesih ) beklenir çaresizlerin  kurtarıcısı olarak.

İster yaşamak için meçhul birileri tarafından önümüze konacak olanı bekleyelim, isterse kendi yaratacağımız dünyaya doğru kulaç atalım, bilinmeyenlerle doludur geleceğimiz.

Gabriel Garcia Marquez; anlatmak ve yazmak için yaşamalı felsefesini savunuyor, birçok yazar ve düşünür gibi.

“Aklın kontrolü” ve “Başarı” gibi konular üzerinde uzmanlaşan yazar Mümin Sekman’a göre ise hayat, başarılıp kazanılması gereken bir ‘ kişisel kurtuluş savaşı’dır.

“Kullanım kılavuzunu almadan geliyoruz dünyaya. Nasıl yaşamamız gerektiğini yaşarken öğreniyoruz. Hayallerden yapılma bir hayatı, aynı anda hem ilk hem de son kez yaşıyoruz.

İki dönem halinde geçiyor ömrümüz: Okul hayatı ve hayat okulu. Okul hayatının amacı bizi hayat okuluna hazırlamak, ancak hayat okulunda en çok lazım olan bilgiler okul hayatında öğretilmeyenler. Bu yüzden çoğumuz, hayatın başarı sınavlarında boş kâğıt veriyoruz!”      ( HER ŞEY SENİNLE BAŞLAR, Mümin Sekman, ALFA yayınları )

Anlatmak ve yazmak, bu kulvarda koşanların yaşam biçimidir bir bakıma. Hayatı daha derinlerde keşfetmek, farklı renk tonlarını yakalamak hoş bir yaşam serüvenidir. Yazma tutkusu, daha çabuk, daha doğru öğrenme sevinci yaratır.

Başarma sevinci, mutlulukları kalıcı kılar. Başarma azmi, belki insanı diri tutan, umutsuzlukları, karamsarlıkları silip götüren bir yol, ancak kontrol edilemeyen hırslara, tutkulara dönüşmemeli.

Küçük, sıradan şeyler o anki koşullara ve ruh haline göre mutluluk getirir kimi zaman. Kimi zaman da bol para, lüks arabalar, yatlar, yalılar doyumsuz ruhları mutlu etmeye yetmez.

Şairlerin dünyasında ise hayat bir başka türlü dizelere dökülür.

Nazım Hikmet, hayata daha başka bakar,“ Yaşamaya Dair “şiirinde:

Yaşamak şakaya gelmez,
büyük bir ciddiyetle yaşayacaksın
bir sincap gibi mesela,
yani, yaşamanın dışında ve ötesinde hiçbir şey beklemeden,
yani bütün işin gücün yaşamak olacak.

Yaşamayı ciddiye alacaksın,
yani o derecede, öylesine ki,
mesela, kolların bağlı arkadan, sırtın duvarda,
yahut kocaman gözlüklerin,
beyaz gömleğinle bir laboratuarda
insanlar için ölebileceksin,
hem de yüzünü bile görmediğin insanlar için,
hem de hiç kimse seni buna zorlamamışken,
hem de en güzel en gerçek şeyin
yaşamak olduğunu bildiğin halde.

Yani, öylesine ciddiye alacaksın ki yaşamayı,
yetmişinde bile, mesela, zeytin dikeceksin,
hem de öyle çocuklara falan kalır diye değil,
ölmekten korktuğun halde ölüme inanmadığın için,
yaşamak yanı ağır bastığından.

Diyelim ki, ağır ameliyatlık hastayız,
yani, beyaz masadan,
bir daha kalkmamak ihtimali de var.
Duymamak mümkün değilse de biraz erken gitmenin kederini
biz yine de güleceğiz anlatılan Bektaşi fıkrasına,
hava yağmurlu mu, diye bakacağız pencereden,
yahut da sabırsızlıkla bekleyeceğiz
en son ajans haberlerini.

Diyelim ki, dövüşülmeye değer bir şeyler için,
diyelim ki, cephedeyiz.
Daha orda ilk hücumda, daha o gün
yüzükoyun kapaklanıp ölmek de mümkün.
Tuhaf bir hınçla bileceğiz bunu,
fakat yine de çıldırasıya merak edeceğiz
belki yıllarca sürecek olan savaşın sonunu.

Diyelim ki hapisteyiz,
yaşımız da elliye yakın,
daha da on sekiz sene olsun açılmasına demir kapının.
Yine de dışarıyla birlikte yaşayacağız,
insanları, hayvanları, kavgası ve rüzgârıyla
yani, duvarın ardındaki dışarıyla.

Yani, nasıl ve nerede olursak olalım
hiç ölünmeyecekmiş gibi yaşanacak…

Bu dünya soğuyacak,
yıldızların arasında bir yıldız,
hem de en ufacıklarından,
mavi kadifede bir yaldız zerresi yani,
yani bu koskocaman dünyamız.

Bu dünya soğuyacak günün birinde,
hatta bir buz yığını
yahut ölü bir bulut gibi de değil,
boş bir ceviz gibi yuvarlanacak
zifiri karanlıkta uçsuz bucaksız.

Şimdiden çekilecek acısı bunun,
duyulacak mahzunluğu şimdiden.
Böylesine sevilecek bu dünya
`Yaşadım` diyebilmen için…

Belki de yaşanılacak en iyi hayat; sınırsız hırslara, ihtiraslara, yığılmış servetlere, gösterişe, popülizme, şişirilmiş egolara, kin ve nefret gibi duygulara kapılmadan mutluluğu yakalamaya çalışmaktır.

Nerede mi?

Dışarıda, çok uzaklarda değil, kendi içimizde.

Kendimizi en iyi yine kendimiz biliriz. Kendimizi göremeyecek kadar körelmemişsek eğer.

Son günlerde yaşanan dolardaki aşırı tırmanış eğilimi, kadrolu medya entelektüellerini öfke ve şaşkınlıkla, dünyayı yeni baştan keşfedercesine içi boş teori arayışlarına yöneltti.

Ekonomide yaşanmakta olan gerçekleri yalın ve bilimsel inandırıcılıkla algılayıp yapılan hatalardan dersler çıkarmak yerine, panik halinde yanlış politikaları savunma refleksleri ön plana çıktı. Onlara göre:

Büyük kalkınma hamleleri yapılmıştı,

Ekonomi çok dinamik ve güçlüydü,

ABD, bize karşı düşmanca davranıyordu,

Yaşanan kriz, 15 Temmuz darbe girişimiyle başarılamayan komplonun ekonomik versiyonuydu,

Muhalefet; yanlış politikaları eleştirmek yerine ABD’ye karşı birlik içinde olmalıydı,

Bugün için yapılan eleştiriler, ülkeye ihanetle eşdeğerdi,

Vesaire, vesaire…

Oysa gerçekler çok basit ve ortada.

Marks ve Engels’in, kapitalist sömürü düzenini keşfetmesinin üzerinden 170 yıl geçti.

Lenin’in, kapitalist ekonominin devleşip canavarlaşarak bir emperyalist sisteme dönüştüğü tezini icadından bu yana 100 yıllık bir tarih akıp gitti.

O günlerden bun yana, bu bilimsel tezlerin yeryüzüne yayılıp insanlığın bir kurtuluş ve özgürleşme meşalesi haline gelmesinin önünü kesmek için her yolu deneyenler ve onların ideologları bugün, hafıza kaybına uğramışçasına emperyalist ( ya da yeni moda deyimiyle küresel ) canavarların dünyayı ve ülkemizi işgalinden bahsediyor.

Küresel işgalcilere hesap, kitap yapmadan kapıları sonuna kadar açanlar, iktidarda kalabilme uğruna toplumu on yıllardır din, mezhep ve etnik temelde düşman kamplara bölenler, bir özeleştiri bile yapmadan birlik ve beraberlikten bahsediyor.

Elbette ki; emperyalist işgalcilerin yok etme politikalarına karşı birlik ve dayanışma gösterilmelidir.

Ayrımcılığa, sömürü düzenine, yok edilen özgürlük ve demokrasiye yapılan saldırılara karşı da birlik ve dayanışma.

Emperyalizmin yeryüzünde yaydığı tüm kötülüklere karşı da birlik ve dayanışma.

Daha önceki dönemlerde olduğu gibi, son yirmi yıllık dönemde de sanayi üretimini, turizmi, tarım ve hayvancılığı ihmal edip, aşırı derecede dış borçla kalkınma ve tüketimi körükleme politikaları artık iflas etmiştir.

Kurtuluş için; her türlü lafazanlığın, algı operasyonlarının dışında yapılacak olanlar tartışmaya yer bırakmayacak derecede açıktır.

Her alanda öz kaynaklara dayalı üretime süratle yeniden dönülmelidir.

Lükse ve aşırı tüketime derhal son verilip tasarrufa, daha sade bir toplumsal yaşama dönülmelidir.

Ne zamana kadar?

Doların saltanatını yıkana kadar,

Borçlarımızı sıfırlayana kadar,

Tükettiğimizden çok üretene kadar,

Üst düzey üretim ve bilişim teknolojilerini ihraç etmeye başlayana kadar,

Evrensel standartlara uygun, özgürlükçü, eşitlikçi, demokratik hukuk devleti normlarını yakalayana kadar.

Gerisi teferruattır…

Demokrasi; yönetim ve denetim yetkisinin halkın doğrudan veya belirli aralıklarla özgürce seçtiği temsilciler eliyle kullanıldığı, toplumsal konumu ne olursa olsun tüm yurttaşların eşit sayıldığı yönetim biçimi olarak tanımlanıyor.
Ulusal egemenlik, özgürlük ve eşitlik, katılımcılık, çoğulculuk, seçme ve seçilme hakkı, hukukun üstünlüğü, kuvvetler ayrılığı gibi birtakım temel ilkeleri içeriyor.
Anayasa, parlamento, siyasi partiler, sivil toplum örgütleri, kolluk kuvvetleri ise demokrasinin vazgeçilmez araçları olarak görülüyor.
Hiç şüphesiz ki; amaç demokrasinin bilinen klasik tanımlarını ve özelliklerini yinelemek değil.        Demokrasi, çok boyutları olan evrensel bir kavram. İnsan hakları, hukuk devleti, devletin ve bireyin konumu, sosyal sınıfların toplumdaki yeri, bireysel özgürlükler, ekonomik ve sosyal adalet v.b. birçok konuyu kapsıyor. Buna karşılık toplumun demokrasi algısı ise oldukça yüzeysel. Gündelik, öncelikli ihtiyaçlarının bir hayli gerisinde.
Cumhuriyetle birlikte, tepeden verilen çağdaş anlamdaki hak ve özgürlüklerin önemi tam olarak anlaşılamıyor. Kendiliğinden daha fazlası gelecek zannediliyor. Oysa sahip çıkılmadıkça, hak olanın daha fazlası talep edilmedikçe her geçen gün demokrasinin sınırları daraltılıyor.
Neden ?
Tarihe diyalektik bir gözle baktığımızda, ekonomik-toplumsal yapılanmaların sınıfsal bir temele dayandığını görüyoruz. Köleciliğin hüküm sürdüğü çağlarda, toplumsal yapı köle sahiplerinin istek ve çıkarlarına göre şekilleniyor. Feodalizm çağında da, derebeylerin, kralların, imparatorların mutlak otoriteleri karşımıza çıkıyor. Kapitalist ve onun günümüzdeki devamı olan emperyalist toplumsal yapılanmada ise büyük sermaye sahiplerine göre şekillenmiş egemenlik ilişkileri tüm ekonomik, siyasal ve sosyal alanlarda hükmünü sürdürüyor.
Demokrasi anlayışı da bu ekonomik- toplumsal sistemlerdeki egemenlik ilişkilerine göre şekilleniyor.
Kapitalizmin 1900’lerden önceki serbest rekabet dönemine ait demokrasi anlayışı da burjuva sınıfına ait ayrıcalıkları içeriyordu. Ancak, kapitalizmi doğuran tarihsel gelişmelerde ve feodalizme karşı verilen egemenlik mücadelelerinde burjuvazi çağının devrimcisi ve öncüsü durumundaydı. Ekonomik ve toplumsal gelişmenin dinamik gücü olup çağdaş, ilerici bir karekter taşıyordu. Sanayileşmenin ve üretim ilişkilerinin bir sonucu olarak ortaya çıkan emek sömürüsü ve işçilerin kötü yaşam koşulları hak arayışlarını ve sınıf çatışmalarını ortaya çıkardı. Burjuva sınıfına karşı işçilerin verdiği büyük mücadeleler sonucu ekonomik, siyasi ve sosyal birçok haklar elde edildi. Demokrasi nispi olarak gelişti, yaygınlaştı. Çağdaş, batı tipi demokrasi anlayışı oluştu. Ama toplumda egemenler ve bu anlayışa damgasını vuranlar yine kapitalistlerdi. Emek ve sermaye arasındaki mücadelelerde kimi zaman hak ve özgürlüklerin sınırları genişlerken kimi zaman da toplumsal muhalefetin talepleri zor kullanılarak bastırıldı.
Sermayenin aşırı birikimi ve merkezileşmesi tekelleri doğururken, ekonomide serbest rekabetin getirdiği üretimdeki ilerlemeler yerini ağırlıklı olarak sermaye ihracına ve ranta, siyasal alanda ise burjuva demokrasisi yerini baskı ve teröre bıraktı.
Emperyalist- kapitalist sistemin günümüzdeki adı küreselleşme.
Bugün geldiğimiz noktada; küresel sistemin ekonomik olarak yayılarak dünyanın belirli merkezlerinden yönetildiği, ulus devlet yapılarının, hak ve özgürlüklerin abluka altına alınma savaşlarının verildiği bir kaosun içinde yaşıyoruz. Demokrasi mücadeleleri küreselleşme kıskacında boğulmaya çalışılıyor. “ Çağdaş “ batı, şimdilik daha fazla sahip olduğu hak ve özgürlükler nedeniyle ayrıcalıklı penceresinden Orta Doğu’daki yakıcı ve yıkıcı şavaşları, yaratılan küresel terörü sadece seyrediyor. Ancak çıkan yangınların dünyanın diğer bölgelerine de yayılma olasılığı gittikçe yükseliyor. Ülkemizde ise; Cumhuriyetle eş zamanlı olarak getiremediğimiz demokrasi sancıları artarak devam ediyor. Toplumu yönetenler; 1950’li yıllardan bu yana söylemde savunup eylemde budadıkları demokrasi adımlarını atma yerine, etnik ve dinsel temele dayalı ”algı operasyonlarıyla “ toplumu oyalayıp iktidarda kalma siyasetine devam ediyorlar.
Parlamento’nun, sivil toplum örgütlerinin, sendikaların ve derneklerin işlevsiz kaldığı bir ortamda, toplumun zayıf demokrasi algısı ve demokrasi korkusu geleceğe dönük kuşkuları artırıyor.
Bugün; ekonominin, siyasetin ve sosyal yaşamın depremler yaşadığı bir labirentin içinde yolumuzu bulmak için savruluyoruz. Bir yol ayrımındayız. Ya labirentin duvarlarını yıkıp aydınlığa çıkacağız ya da labirentin karanlıklarına daha çok gömüleceğiz.
Umut her zaman vardır.